หน่วยที่ 2

หน่วยที่ 2 ระบบเทคโนโลยีสารสนเทศ
และการสื่อสาร

        ระบบและวิธีการเชิงระบบ

การทำงานใดๆให้ประสบผลสำเร็จบรรลุเป้าหมายได้อย่างมีประสิทธิภาพนั้นย่อมเกิดจากพื้นฐานวิธีการที่มีลำดับขั้นตอนชัดเจนจนสามารถปฏิบัติซ้ำๆได้หลายครั้งอย่างถูกต้องและสมเหตุสมผล เราเรียกกระบวนการและขั้นตอนนั้นว่า “ระบบ”

          ระบบ (System) หมายถึง การทำงานขององค์ประกอบย่อยๆอย่างอิสระแต่มีปฏิสัมพันธ์ซึ่งกันและกันจนกลายเป็นโครงสร้างที่สมบูรณ์ของแต่ละงาน สามารถตรวจสอบและปรับปรุงแก้ไขได้ทุกขั้นตอน ระบบจึงเป็นหัวใจสำคัญของงานหรือการดำเนินงานทุกประเภท

            วิธีการเชิงระบบ (System Approach) เป็นกระบวนการคิดหรือการทำงานอย่างมีแบบแผนชัดเจนในการนำเนื้อหาความรู้ด้านต่างๆซึ่งอาจจะเป็นวิธีการหรือผลผลิตมาประยุกต์ใช้อย่างเป็นขั้นตอน เพื่อให้การดำเนินงานบรรลุวัตถุประสงค์อย่างมีประสิทธิภาพ นอกจากนี้วิธีระบบยังเป็นการช่วยป้องกันและแก้ไขข้อบกพร่องที่เกิดขึ้นด้วย

องค์ประกอบของวิธีระบบ

มีองค์ประกอบที่สำคัญ3ประการ ได้แก่

1.ปัจจัยนำเข้า (Input) 

2.กระบวนการ(Process)

3.ผลลัพธ์ (Output)

ระบบสารสนเทศ 

            ระบบสารสนเทศ (Information System) คือ การประมวลผลข้อมูลข่าวสารอย่างเป็นขั้นตอนและเป็นกระบวนการเพื่อให้ข้อมูลในรูปร่างข่าวสารที่เป็นประโยชน์สูงสุด และเป็นข้อสรุปที่สามารถนำไปใช้สนับสนุนบริการ และการตัดสินใจ ทั้งในระบบปฏิบัติการ ระดับกลาง และสูง ระบบสารสนเทศจึงจัดตั้งขึ้นเพื่อปฏิบัติเกี่ยวกับข้อมูลต่อไปนี้

1.รวบรวมข้อมูลทั้งภายใน ภายนอก ที่จำเป็นต่อหน่วยงาน

2.จัดกระทำเกี่ยวกับข้อมูลเพื่อให้เป็นสารสนเทศที่พร้อมจะใช้ประโยชน์ได้

3.จัดให้มีระบบเก็บเป็นหมวดหมู่ เพื่อสะดวกต่อการค้นหาและนำไปใช้

4.มีการปรับปรุงข้อมูลเสมอเพื่อให้อยู่ในสภาพที่ถูกต้องและเป็นปัจจุบันตลอดเวลา

 องค์ประกอบของระบบสารสนเทศ  จำแนกได้ 2 ประเภทได้ดังนี้

1.องค์ประกอบหลัก 2.องค์ประกอบด้านต่างๆ

            องค์ประกอบหลักของระบบสารสนเทศแบ่งออกเป็น 2 ประเภทดั่งนี้

ระบบความคิด หมายถึง  กระบวนการและขั้นตอน ในการจัดอันดับ  จำแนก  แจกแจง  จัดหมวดหมู่ ข้อมูลต่างๆ

ระบบเครื่องมือ หมายถึง  อุปกรณ์หรือเครื่องมือที่นำมาใช้ในการรวบรวม จัดเก็บ  เผยแพร่  สารสนเทศที่นิยมในการดำเนินไปอย่างมี

            องค์ประกอบด้านต่างๆ ของระบบสารสนเทศ

องค์ประกอบสารสนเทศด้านจุดมุ่งหมาย ในการแก้ปัญหา  มี 4 ประการดังนี้

     - ข้อมูล (Data)

     - สารสนเทศ(Information)

     - ความรู้(Knowledge)

     - ปัญญา(Wisdom)

องค์ประกอบของสารสนเทศด้านขั้นตอน

-(Input)การนำข้อมูลเข้า

-(Process)กระบวนการ

-(Output) ผลลัพธ์

องค์ประกอบของสารสนเทศในหน่วยงาน

ได้แก่บุคคลหรือองค์กร  เทคโนโลยี  ข้อมูลและระบบสารสนเทศ

องค์ประกอบระบบสาระสนเทศทั่วไป(Information  Process  Systems)

ประกอบด้วย 5 องค์ประกอบดังนี้คือ

- เครื่องคอมพิวเตอร์และเครือข่ายสื่อสารข้อมูล(Hardware)

- ข้อมูล(Data)

- สารสนเทศ(Information)

- โปรแกรมหรือซอฟต์แวร์(Software)

- บุคลากรด้านคอมพิวเตอร์(People  ware)

ขั้นตอนการจัดระบบสารสนเทศ

            การจัดระบบสารสนเทศเป็นการกำหนดขั้นตอนการดำเนินงานและการแก้ปัญหาเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพของงานสารสนเทศ โดยการรวบรวมและคิดวิเคราห์ปัญหา  ข้อมูล  วิธีการ ทรัพยากรเพื่อแก้ปัญหาและประเมินผลลัพธ์ที่ได้ให้มีประสิทธิภาพสูงขึ้นซึ่งประกอบด้วย 3 ขั้นตอนดังนี้

ขั้นที่ 1 การวิเคราะห์ระบบ(System Analysis)แบ่งออกเป็น 4 หน่วยย่อยคือ

            1.วิเคราะห์แนวทางการปฏิบัติงาน คือ พิจารณาทิศทางในการดำเนินการและจุดมุ่งหมายของระบบสารสนเทศ เพื่อบรรลุเป้าหมายที่ตั้งไว้

            2.วิเคราะห์หน้าที่  เป็นการกำหนดหน้าที่โดยละเอียดตามที่กำหนดไว้ในแนวทางปฏิบัติงานเกี่ยวกับสารสนเทศ

            3.วิเคราห์งาน  เป็นการกำหนดสิ่งที่ต้องการกระทำตามหน้าที่ที่ได้กำหนดไว้ในขั้นการวิเคราะห์หน้าที่

            4.วิเคราะห์วิธีการและสื่อ  เป็นการกำหนดหลักการปฏิบัติ กลวิธี และสื่อ ที่จะนำไปสู่จุดมุ่งหมาย

ขั้นที่ 2 การสังเคราะห์ระบบ(System  Synthesis)

            1.เลือกวิธีการเพื่อหาช่องทางไปสู่จุดมุ่งหมาย ทดสอบและทดลองกลวิธีเพื่อปรับปรุงให้เหมาะสม

            2.ดำเนินการแก้ปัญหาด้วยเทคโนโลยีสารสนเทศ

            3.ประเมินผลประสิทธิภาพการดำเนินงาน

ขั้นที่3 การสร้างแบบจำลอง(Construct a Model)

            เป็นการถ่ายทอดความรู้สึกนึดคิดออกมาเป็นภาพที่มองเห็นได้ชัดเจน อาจเป็นภาพลายเส้นหรือรูปสามมิติ ซึ่งทำให้เข้าใจโครงสร้างและองค์ประกอบ ขันตอนในการดำเนินงาน สามารถตรวจสอบหรือทำนายผลที่จะเกิดขึ้นก่อนจะนำระบบไปใช้จริง

ประเภทของระบบสารสนเทศ

แบ่งออกเป็น 3ระดับ

1.ระบบสารสนเทศระดับบุคคล คือ  ระบบที่เสริมประสิทธิภาพและผลงานให้แต่ละบุคคลในหน้าที่รับผิดชอบ

2.ระบบสารสนเทศระดับกลุ่ม  คือ ระบบสารสนเทศที่ช่วยเสริมการทำงานของกลุ่มบุคคลที่มีเป้าหมายการทำงานร่วมกันให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น

3.ระบบสารสนเทศระดับองค์กร  คือ ระบบดำเนินงานของระบบสารสนเทศที่สนับสนุนการดำเนินงานขององค์กรในภาพรวม

ข้อมูลและสารสนเทศ

            ประกอบด้วยข้อมูลที่ถูกต้องและครอบคลุมตรงประเด่นการตัดสิ้นใจในการเลือกวัตถุดิบ เนื้อหา สาระ  บุคลากร และวิธีปฏิบัติได้อย่างเหมาะสมกับบุคลากรและหน่วยงาน

            1.ข้อมูล (data)

            หมายถึง ข้อเท็จจริงที่ปรากฏให้เห็นประจักษ์สามารถรับรู้ได้ด้วยประสาทสัมผัสทั้งห้ามีหลายระดับตั้งแต่ข้อมูลเบื้องต้นหรือข้อมูลดิบจนถึงข้อมูลสารสนเทศ ซึ่งแต่ละอย่างมีความหมายดังนี้

            ข้อมูลดิบ (raw data) หมายถึง วัสดุสิ่งของ เหตุการณ์ สถานการณ์ ที่มีคุณลักษณะหรือคุณสมบัติอยู่ในสภาพเดิม มีความเป็นอิสระเป็นเอกเทศในตัวมันเองยังไม่ผ่านการกลั่นกรอง ไม่ได้ถูกนำไปแปรรูปหรือประยุกต์ใช้กับงานใดๆ การตีความข้อมูลดิบเกิดจากพฤติกรรมการรับรู้การเรียนรู้หรือประสบการณ์ในการสังเกต การวัด การนับ การสัมผัสจับต้อง หรือกรรมวิธีอื่นๆ จนสามารถระบุได้ชัดเจนว่าข้อมูลนั้นมีคุณลักษณะหรือคุณสมบัติเป็นอย่างไร มีชื่อเรียกว่าอะไร

            2. สารสนเทศ (Informational)

            หมายถึง ข้อมูลที่ผ่านการกลั่นกรองโดยจำแนกแจกแจง จัดหมวดหมู่  การคำนวณ  ประมวลผลแล้ว สามารถนำไปประยุกต์ใช้ให้เกิดประโยชน์ในการดำเนินงานอย่างมีประสิทธิภาพ

            คุณสมบัติของสารสนเทศที่ดี

            -ความถูกต้อง(Accurate)

            - ทันเวลา(Timeliness)

            - สอดคล้องกับงาน(Relevance)

            - สามารถตรวจสอบได้(Verifiable)

            - มีความสมบูรณ์ถูกต้อง(Integrity)

          ชนิดของข้อมูล   ข้อมูลมีหลายชนิดขึ้นอยู่กับเกณฑ์ในการจำแนก ในที่นี้จำแนกข้อมูลตามลักษณะการจัดเก็บซึ่งแบ่งออกเป็น 4 ชนิด คือ

- ข้อมูลที่เป็นตัวเลข(Numeric  type)

- ข้อมูลที่เป็นตัวอักขระ(Character  type)

- ข้อมูลที่เป็นตัวอักษรเลข(Alphanumeric type)

- ข้อมูลที่เป็นมัลติมีเดีย(Multimedia)

            3 ความรู้ (Knowledge)

            เป็นสภาวะทางสติปัญญาของมนุษย์ในการตีความเข้าใจในเนื้อหาสาระ กระบวนการ  ขั้นตอน และเหตุผล การใช้ความรู้ให้เกิดประโยชน์จำเป็นต้องกำกับด้วนสติปัญญา

       ดังนั้น ความรู้จึงมีความสำคัญต่อมนุษย์ สังคม และสิ่งแวดล้อมสมอมนุษย์ใช้ความรู้ในการแก้ไขปัญหา สร้างสรรค์ผลงาน และจัดการเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมแบบยั่งยืนตามกระแสโลกาภิวัตน์

          4 การประมวลข้อมูลให้เป็นสารสนเทศ

1.การรวบรวมข้อมูล (Data collection)

2.การบำรุงรักษาและประมวลผลข้อมูล (Data Maintenance Processing)

3.การจัดการข้อมูล (Data Management)

4.การควบคุมข้อมูล (Data Control)

5.การสร้างสาระสนเทศ (Information Generation)

วิธีการเก็บข้อมูล

            -การสำรวจด้วยแบบสอบถาม

            -การสัมภาษณ์ผู้ที่เกี่ยวข้อง

            -การนับจำนวนหรือวัดขนาดของตนเองหรือใช้อุปกรณ์อัตโนมัติ

เครื่องคอมพิวเตอร์และเครือข่ายข้อมูลการสื่อสารข้อมูล หมายถึง คอมพิวเตอร์ที่เป็นเครื่องประมวลผลข้อมูลซึ่งมีอยู่ 2 ประเภทด้วยกัน คือ

สถานีงาน(Workstation)หมายถึง คอมพิวเตอร์ที่ใช้งาน ณ จุดที่จัดไว้ให้ผู้ใช้มาใช้ร่วมกัน

เครื่องบริการ(Server)หมายถึง  เป็นเครื่องขนาดใหญ่ที่ใช่ร่วมกันหลายคน

เป็นเครื่องที่ใช้เก็บฐานข้อมูลหรือโปรแกรมสำเร็จประยุกต์(Application  package)จำนวนมากที่สามารถใช้รวมกันโดยการสั่งงานด้วยคอมพิวเตอร์เครื่องบริการจะมีโปรแกรมควบคุมการทำงาน

ซึ่งเรียกว่า  ระบบปฏิบัติการเครือข่าย ที่มีระบบการทำงานและชื่อเครือข่ายที่มีระบบการทำงานและเครื่องหมายการค้าที่แตกต่างกัน ที่นิยมได้แก่ Linux Server ,  UNIX Server, Windows NT Server , Windows 2000 Server

เครือข่ายสื่อสารข้อมูล  คือ เครือข่ายคอมพิวเตอร์ซึ่งเชื่อมโยงคอมพิวเตอร์ที่เกี่ยวข้องกันให้สามารถใช้ข้อมูลร่วมกันหรือแลกเปลี่ยนกันได้ โดยใช้สายสื่อสารข้อมูลที่ทำจากทองแดงหรือเส้นใยแก้วนำแสงนิยมแบ่งเครือข่ายตามขนาดพื้นที่และจำนวนเครื่องที่ใช้งาน

แลน(LAN = Local  Area  Network) คือ เครือข่ายบริเวณเฉพาะที่ จำกัดเขตเฉพาะภายในบริเวณอาคาร หรือกลุ่มอาคารที่อยู่ใกล้กันเนื่องจากข้อจำกัดของตัวกลางที่ใช้ส่งข้อมูลเช่นใช้กันในมหาวิทยาลัย เป็นต้น

 MAN (Metropolitan Area Network)  เป็นระบบเครือข่ายที่มีขนาดอยู่ระหว่าง Lan และ Wan เป็นระบบเครือข่ายที่ใช้ภายในเมืองหรือจังหวัดเท่านั้นการเชื่อมโยงจะต้องอาศัยระบบบริการเครือข่ายสาธารณะ จึงเป็นเครือข่ายที่ใช้กับองค์การที่มีสาขาห่างไกลและต้องการเชื่อมสาขาเหล่านั้นเข้าด้วยกัน เช่น ธนาคาร 

แวน(WAN=Wide Area Network) คือ เครือข่ายบริเวณกว้าง ระยะทางมากกว่า10 กิโลเมตร ขึ้นไปจนมากกว่าหลายพันกิโลเมตร ปกติเชื่อมโยงด้วยระบบสื่อสารสาธารณะ เช่น สายโทรศัพท์  เครือข่ายเส้นใยแก้วนำแสง  เครือข่ายสัญญาณดาวเทียม เป็นต้น

อินเทอร์เน็ต(Internet)  คือ เครือข่ายขนาดใหญ่ประกอบด้วยเครือข่ายแวนจำนวนมากซึ่งครอบคลุมพื้นที่ไกลทั่วโลก