หน่วยที่ 4

หน่วยที่ 4 ซอฟต์แวร์(Software)

          การที่เครื่องคอมพิวเตอร์หรือฮาร์ดแวร์สามารถทำงานได้อย่ามีประสิทธิภาพนั้นเกิดจากคำสั่งหรือชุดคำสั่งที่เรียกว่า โปรแกรมที่เขียน(programmer)คำสั่งมีลักษณะเป็นซอฟท์แวร์สามารถสั่งให้คอมพิวเตอร์อ่านข้อมูล แปลความหมาย และทำการประมวลผล แล้วส่งผลลัพธ์ที่ได้ออกมา เป็นสารสนเทศตามที่เราต้องการ ดังนั้นซอฟท์แวร์จึงเป็นส่วนสำคัญและจำเป็นสำหรับการทำงานของคอมพิวเตอร์

ความหมายของซอฟท์แวร์

          คำว่าซอฟท์แวรมีนักวิชาการให้ความหมาย หรือ กล่าวถึงซอฟท์แวร์ไว้หลายแง่มุ่มดังนี้

          ซอฟต์แวร์ เป็นส่วนที่มนุษย์สัมผัสไม่ได้โดยตรงเพราะซอฟต์แวร์มีคุณลักษณะเป็นนามธรรม โดยทั่วไปเรียกว่าโปรแกรมหรือชุดคำสั่งที่ถูกเขียนขึ้นเพื่อสั่งการให้เครื่องคอมพิวเตอร์ทำงานซอฟต์แวร์จึงทำหน้าที่เป็นตัวเชื่อมระหว่างผู้ใช้คอมพิวเตอร์และเครื่องคอมพิวเตอร์  ถ้าไม่มีซอฟต์แวร์เราก็ไม่สามารถใช้เครื่องคอมพิวเตอร์ทำอะไรได้เลย ซอฟต์แวร์สำหรับเครื่องคอมพิวเตอร์สามารถแบ่งออกได้เป็นหลายประเภท

          ซอฟต์แวร์ คือ การลำดับขั้นตอนการทำงานของคำสั่งที่ทำงานของคำสั่งที่ทำหน้าที่สั่งคอมพิวเตอร์ว่าให้ทำอะไรเป็นชุดโปรแกรมหลายโปรแกรมนำมารวมกันให้สามารถทำงานได้อย่างครบถ้วนสมบรูณ์ตามที่ต้องการเรามองไม่เห็นหรือสัมผัสไม่ได้แต่เราสามารถสร้าง จับเก็บ และนำมาใช้งานหรือเผยแพร่ได้ด้วยสื่อหลายชนิดเช่น แผ่นบันทึก แผ่นวีดี แฟล็ชไดร์ฟ ฮาร์ดดิสก์ เป็นต้น

          ซอฟต์แวร์ หมายถึง ชุดคำสั่งหรือโปรแกรมที่ใช้สั่งงานให้คอมพิวเตอร์ทำงาน ซอฟต์แวร์จึงเป็นคำสั่งที่มีลำดับขั้นตอนการทำงานซึ่งเขียนขึ้นด้วยคำสั่งของคอมพิวเตอร์คำสั่งเหล่านี้เรียงกันเป็น โปรแกรมคอมพิวเตอร์จากที่ทราบมาแล้วว่าคอมพิวเตอร์ทำงานตามคำสั่ง การทำงานพื้นฐานเป็นเพียงการกระทำกับข้อมูลที่เป็นตัวเลขฐานสอง ซึ่งใช้แทนข้อมูลที่เป็นตัวเลข ตัวอักษร รูปภาพ หรือแม้แต่เป็นเสียงพูดก็ได้

           ซอฟต์แวร์ คือ ชุดคำสั่งงานคอมพิวเตอร์อย่างเป็นลำดับขั้น ชุดคำสั่งเหล่านี้ได้จัดเตรียมไว้ในหน่ายความจำ คอมพิวเตอร์จะอ่านชุดคำสั่งแล้วทำงานตามโปรแกรมที่นักเขียนโปรแกรมได้เขียนไว้ซอฟต์แวร์จึงเป็นสิ่งที่มนุษย์จัดทำขึ้นเพื่อให้คอมพิวเตอร์ทำงานตามลักษณะของซอฟต์แวร์ที่วางไว้แล้วเท่านั้น

ประเภทของซอฟต์แวร์

ในบรรดาซอฟต์แวร์หรือโปรแกรมคอมพิวเตอร์ที่มีผู้พัฒนาขึ้นเพื่อใช้งานกับคอมพิวเตอร์มีมากมาย ซอฟต์แวร์เหล่านี้อาจได้รับการพัฒนาโดยผู้ใช้งานเอง หรือผู้พัฒนาระบบ หรือผู้ผลิตจำหน่าย หากบ่งแยกชนิดของซอฟต์แวร์ตามสภาพการทำงาน โดยทั่วไปแล้วซอฟต์แวร์แบ่งได้ 3 ประเภทใหญ่ๆคือซอฟต์แวร์ระบบ(system software) ซอฟต์แวร์ประยุกต์ (application software) โดยมีรายละเอียดของซอฟต์แวร์แต่ละประเภทดังนี้

1.ซอฟต์แวร์ระบบ(System Software)                                             

            ซอฟต์แวร์ระบบเป็นโปรแกรมที่บริษัทผู้ผลิตสร้างขึ้นมาเพื่อใช้จัดการกับระบบ หน้าที่การทำงานของซอฟต์แวร์ระบบคือดำเนินงานพื้นฐานต่างๆของระบบคอมพิวเตอร์ เช่น รับข้อมูลจากแผงแป้นอักขระแล้วแปลความหมายให้คอมพิวเตอร์เข้าใจ นำข้อมูลไปแสดงผลบนจอภาพหรือนำออกไปยังเครื่องพิมพ์จัดการข้อมูลในระบบแฟ้มข้อมูลบนหน่วยความจำรองเมื่อเราเปิดเครื่องคอมพิวเตอร์ ทันทีที่มีการกระจายกระแสไฟฟ้าให้กับคอบพิวเตอร์ คอมพิวเตอร์จะทำงานตามโปรแกรมทันที โปรแกรมแรกที่สั่งคอมพิวเตอร์ทำงานนี้เป็นซอฟต์แวร์ระบบ ซอฟแวร์ระบบอาจเก็บไว้ในรอม หรือในแผ่นจานแม่เหล็ก หากไม่มีซอฟแวร์ระบบคอมพิวเตอร์จะทำงานไม่ได้ นอกจานี้ซอฟต์แวร์ระบบ ยังใช้เป็นเคร่องมือในการพัฒนาซอฟต์แวร์อื่นๆ และยังรวมไปถึงซอฟต์แวร์ที่ใช้ในการแปลภาษาต่างๆ

          ซอฟต์แวร์ระบบจึงทำหน้าที่เป็นตัวกลางเชื่อมต่อระหว่างฮาร์ดแวร์และโปรแกรมประยุกต์ใช้ในการควบคุมดูแลการทำงานทั้งหมดของระบบคอมพิวเตอร์ขณะที่เรากำลังใช้โปรแกรมประยุกต์อยู่ซอฟต์แวร์ระบบจะควบคุมการทำงานของอุปกรณ์คอมพิวเตอร์ทั้งหมดอย่างต่อเนื่อง ซึ่งซอฟต์แวร์ระบบ มีลักษณะดังนี้

          1.ระบบปฏิบัติการ (Operating Software หรือ OS)เป็นซอฟต์แวร์ที่ควบคุมกิจกรรมทั้งหมดของคอมพิวเตอร์ ซอฟต์แวร์ระบบปฏิบัติการใช้ในการบริหารจัดการข้อมูลและทำแฟ้มข้อมูลภายในเครื่องคอมพิวเตอร์ เช่น การทำสำเนาข้อมูล (copy) การเรียงลำดับ (sort) การลบ (delete)และอื่นๆ นอกากนั้นยังใช้ในการดำเนินงานของโปรแกรมประยุกต์ด้วย โปรแกรมที่พัฒนาจากระบบปฏิบัติการที่ต่างกันนำมาใช้ร่วมกันไม่ได้

          ระบบปฏิบัตการที่นิยมใช้มากที่สุดในขณะนี้ คือ

          1.ระบบปฏิบัติการดอส(DOS)เป็นระบบปฏิบัติการที่รับคำสั่งจากผู้ใช้งานเป็นข้อความ(text mode)

          2.ระบบปฏิบัติการแบบวินโดวส์ เป็นระบบปฏิบัติการทำงานด้วยคำสั่งกราฟิกชนจอภาพโดยใช้เมาส์ในการควบคุมคำสั่งให้โปรแกรมทำงานผ่านภาพ กราฟิกที่เป็นสัญลักษณ์ต่างๆ ที่เรียกว่า สัญรูป หรือ ไอคอน เราเรียกว่า การทำงานแบบประสานกับผู้ใช้ในลักษณะของกราฟฟิก GUI ซึ่งเป็นวิธีที่ง่ายกว่าระบบระบบปฏิบัติการดอส ระบบปฏิบัติการวินโดวส์มามีใช้หลายแบบ เช่น วินโดวส์3.1 , วินโดวส์ 95 , วินโดวส์ 2000 , วินโดวส์มี เป็นต้นมา

          3.ระบบปฏิบัติการยูนิกส์ (UNIX)เป็นระบบปฏิบัติการที่ได้จากที่ได้พัฒนามาเวลานานมากกว่าระบบดอส ระบบยูนิกส์มีประสิทธิภาพในการทำงานสูง จึงนิยมใช้กับเครื่องที่ต้องการประสิทธิภาพการทำงานสูง เช่น เครื่องที่เป็นแม่ข่ายของอินเทอร์เน็ต ระบบยูนิกส์มีหลายระบบ เช่น Unix , Linux และ VMS เป็นต้น ระบบปฏิบัติการลินุกซ์สามารถใช้กับเครื่องคอมพิวเตอร์ ไมโครคอมพิวเตอร์ได้

          4.ระบบปฏิบัติการแมค(Mac OS)พัฒนาโดยบริษัทแอปเปิลคอมพิวเตอร์ใช้กับเครื่องคอมพิวเตอร์แม็คอิรทอช ทำงานแบบเดียวกับโปรแกรมวินโดวส์นิยมใช้งานประเภทการออกแบบกราฟฟิก

1.2  ตัวแปลภาษา ในการพัฒนาซอฟต์แวร์ที่ใช้ในการแปลภาษาระดับสูง เพื่อแปลภาษาระดับสูงให้เป็นภาษาเครื่อง ภาษาระดับสูงมีหลายภาษา ซึ่งเป็นเป็นที่รู้จักและนิยมกันมากในปัจจุบัน เช่น ภาษาปาสคาล ภาษาเบสิก ภาษาซี ภาษาโลโก

2.ซอฟต์แวร์ประยุกต์  (Application Software)

          ซอฟต์แวร์ประยุกต์เป็นโปรแกรมที่ออกแบบมาเพื่อการใช้งานเฉพาะเรื่องตามที่เราต้องการ เช่น งานพิมพ์เอกสาร งานพิมพ์รายงาน วาดภาพ เล่นเกมส์ หรือโปรแกรมระบบบัญชี รายรับรายจ่าย และเงินเดือน โปรแกรมอินเตอร์เน็ตเอ็กซ์พลอเรอร์ ใช้เพื่อการสืบค้นข้อมูลและเชื่อมโยง กับระบบอินเตอร์เน็ตก็ได้ เน้นการใช้งานสะดวก

ซอฟต์แวร์สำเร็จ

          ในบรรดาซอฟต์แวร์ประยุกต์ที่มีใช้กันทั่วไป ซอฟต์แวร์สำเร็จ (package) เป็นซอฟต์แวร์ที่มีความนิยมใช้กันสูงมาก ซอฟต์แวร์สำเร็จเป็นซอฟต์แวร์ที่บริษัทพัฒนาขึ้น แล้วนำออกมาจำหน่าย เพื่อให้ผู้ใช้งานซื้อไปใช้ได้โดยตรง ไม่ต้องเสียเวลาในการพัฒนาซอฟต์แวร์อีก ซอฟต์แวร์สำเร็จที่มีจำหน่ายในท้องตลาดทั่วไป และเป็นที่นิยมของผู้ใช้มี 5 กลุ่มใหญ่ ได้แก่

          1. ซอฟต์แวร์ประมวลคำ(word processing software)

          เป็นซอฟต์แวร์ประยุกต์ใช้สำหรับการพิมพ์เอกสาร สามารถแก้ไข เพิ่ม แทรก ลบ และจัดรูปแบบเอกสารได้อย่างดี เอกสารที่พิมพ์ไว้จัดเป็นแฟ้มข้อมูล เรียกมาพิมพ์หรือ แก้ไขใหม่ได้ การพิมพ์ออกทางเครื่องพิมพ์ก็มีรูปแบบตัวอักษรให้เลือกหลายรูปแบบ เอกสารจึงดูเรียบร้อยสวยงาม ปัจจุบันมีการเพิ่มขีดความสามารถของซอฟต์แวร์ประมวลคำอีกมากมาย ซอฟต์แวร์ประมวลคำที่นิยมอยู่ในปัจจุบัน เช่น วินส์เวิร์ด จุฬาจารึก โลตัสเอมิโปร

          2.ซอฟต์แวร์ตารางทำงาน(spread sheet software)

          เป็นซอฟต์แวร์ที่ช่วยในการคิดคำนวณ การทำงานของซอฟต์แวร์ตารางทำงาน ใช้หลักการเสมือนมีโต๊ะทำงานที่มีกระดาษขนาดใหญ่วางไว้ มีเครื่องมือคล้ายปากกา ยางลบ และเครื่องคำนวณเตรียมไว้ให้เสร็จ บนกระดาษมีช่องให้ใส่ตัวเลข ข้อความหรือสูตร สามารถสั่งให้คำนวณตามสูตรหรือเงื่อนไขที่กำหนด ผู้ใช้ซอฟต์แวร์ตารางทำงานสามารถประยุกต์ใช้งานประมวลผลตัวเลขอื่น ๆ ได้กว้างขวาง ซอฟต์แวร์ตารางทำงานที่นิยมใช้ เช่น เอกเซล โลตัส

       3.ซอฟต์แวร์จัดการฐานข้อมูล(data base management software)

          การใช้คอมพิวเตอร์อย่างหนึ่งคือการใช้เก็บข้อมูล และจัดการกับข้อมูลที่จัดเก็บในคอมพิวเตอร์ จึงจำเป็นต้องมีซอฟต์แวร์จัดการข้อมูล การรวบรวมข้อมูลหลาย ๆ เรื่องที่เกี่ยวข้องกันไว้ในคอมพิวเตอร์ เราก็เรียกว่าฐานข้อมูล ซอฟต์แวร์จัดการฐานข้อมูลจึงหมายถึงซอฟต์แวร์ที่ช่วยในการเก็บ การเรียกค้นมาใช้งาน การทำรายงาน การสรุปผลจากข้อมูล ซอฟต์แวร์จัดการฐานข้อมูลที่นิยมใช้ เช่น เอกเซส ดีเบส พาราด็อก ฟ๊อกเบส

          4.ซอฟต์แวร์นำเสนอ (presentation software)

          เป็นซอฟต์แวร์ที่ใช้สำหรับนำเสนอข้อมูล การแสดงผลต้องสามารถดึงดูดความสนใจ ซอฟต์แวร์เหล่านี้จึงเป็นซอฟต์แวร์ที่นอกจากสามารถแสดงข้อความในลักษณะที่จะสื่อความหมายได้ง่ายแล้วจะต้องสร้างแผนภูมิ กราฟ และรูปภาพได้ ตัวอย่างของซอฟต์แวร์นำเสนอ เช่น เพาเวอร์พอยต์  โลตัสฟรีแลนซ์  ฮาร์วาร์ดกราฟิก

          5.ซอฟต์แวร์สื่อสารข้อมูล (data communication software) 

            ซอฟต์แวร์สื่อสารข้อมูลนี้หมายถึงซอฟต์แวร์ที่จะช่วยให้ไมโครคอมพิวเตอร์ติดต่อสื่อสารกับเครื่องคอมพิวเตอร์อื่นในที่ห่างไกล โดยผ่านทางสายโทรศัพท์ ซอฟต์แวร์สื่อสารใช้เชื่อมโยงต่อเข้ากับระบบเครือข่ายคอมพิวเตอร์ เช่น อินเทอร์เน็ต ทำให้สามารถใช้บริการอื่น ๆ เพิ่มเติมได้ สามารถใช้รับส่งไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์ ใช้โอนย้ายแฟ้มข้อมูล ใช้แลกเปลี่ยนข้อมูล อ่านข่าวสาร นอกจากนี้ยังใช้ในการเชื่อมเข้าหามินิคอมพิวเตอร์หรือเมนเฟรม เพื่อเรียกใช้งานจากเครื่องเหล่านั้นได้ ซอฟต์แวร์สื่อสารข้อมูลที่นิยมมีมากมายหลายซอฟต์แวร์ เช่น โปรคอม  ครอสทอล์ค  เทลิก

ซอฟแวร์ใช้งานเฉพาะ

          เป็นโปรแกรมที่ทำหน้าที่ช่วยในการทำงานของระบบคอมพิวเตอร์ในหน้าที่เฉพาะด้านบางอย่าง เช่น การตรวจหาและกำจัดไวรัส คอมพิวเตอร์ การจัด เรียงข้อมูล ในฮาร์ดดิสก์ เป็นต้น

ความจำเป็นของการใช้ซอฟต์แวร์

          ซอฟต์แวร์ เป็นชุดคำสั่งหรือโปรแกรมที่ใช้สั่งงานให้คอมพิวเตอร์ทำงานตามต้องการ เป็นการสั่งงานตามลำดับขั้นตอนที่ผู้เขียนโปรแกรมเรียบเรียงไว้ในรูปของเลขฐานสองซึ่งใช้แทนข้อมูลที่เป็นตัวเลข ตัวอักษร รูปภาพ และเสียง

          ภาษาหรือโปรแกรมที่ใช้สั่งงานคอมพิวเตอร์ จึงเป็นซอฟต์แวร์ที่สำคัญที่ทำให้คอมพิวเตอร์แต่ละเครื่องทำงานได้ เพราะคำสั่งหรือซอฟต์แวร์แต่ละโปรแกรมถูกออกแบบสำหรับใช้งานแตกต่างกัน เช่น โปรแกรมสำหรับจัดทำเอกสาร โปรแกรมสำหรับจัดทำบัญชี โปรแกรมสำหรับจัดทำสื่อการนำเสนอ
โปรแกรมที่เกี่ยวกับการตกแต่งภาพนิ่ง โปรแกรมตัดต่อภาพเคลื่อนไหว ฯลฯเป็นต้น

ซอฟต์แวร์และภาษาคอมพิวเตอร์

          เราสามารถใช้คอมพิวเตอร์ทำงานในการจัดการสารสนเทศเรื่องต่างๆได้อย่างถูกต้องแม่นยำโดยการกำหนดวิธีการหรือขั้นตอนให้คอมพิวเตอร์ทำงานได้ตามความต้องการ จำเป็นต้องมีสื่อกลางที่ใช้ในการติดต่อซึ่งกันและกันระหว่างมนุษย์กับคอมพิวเตอร์ เราเรียกว่าสื่อกลางนี้ว่าภาษาคอมพิวเตอร์

          ในการทำงานของคอมพิวเตอร์จะทำหน้าที่แปลภาษาดับสูงให้เป็นภาษาเครื่อง ดังนั้นจึงมีผู้พัฒนาโปรแกรมคอมพิวเตอร์สำหรับแปลภาษาระดับสูงให้เป็นภาษาเครื่อง โปรแกรมที่ใช้แปลภาษาคอมพิวเตอร์ระดับสูงให้เป็นภาษาเครื่องเรียกว่า คอมไพเลอร์ หรือ อินเทอร์พรีเตอร์

          ซอฟต์แวร์หรือโปรแกรมคอมพิวเตอร์จึงเป็นส่วนสำคัญที่ควบคุมการทำงานของคอมพิวเตอร์ให้ดำเนินการตามแนวความคิดที่ได้กำหนดไว้ล่วงหน้าแล้ว คอมพิวเตอร์ต้องทำงานตามโปรแกรมเท่านั้น ไม่สามารถทำงานที่นอกเหนือจากที่กำหนดไว้ในแต่ละโปรแกรมได้